کتاب کافه از منظر جامعه شناسی

کتاب کافه از منظر جامعه شناسی تالیف و پژوهش فاطمه شفیع خانی و سارا شهبازی است که با مطالعه موردی به مراجعه کنندگان کافه نگار السلطنه در قزوین به رشته تحریر درآمده است. این کتاب کوچک ۹۰ صفحه ای که توسط انتشارات پرک چاپ شده، سیر تحول قهوه خانه و کافه نشینی را بررسی کرده است.

کتاب با پژوهش بر روی مراجعه کنندگان به کافه نگار السلطنه قزوین تعریفی از نگرش افراد به کافه و عوامل اجتماعی نگرش شهروندان به کافه ارایه کرده است.

در بخشی از پیشگفتار این کتاب می‌خوانیم که قهوه خانه‌ها یک از نهادهای سنتی بود که نیاز مردم آن را در جامعه پدید آورد.

قهوه خانه به صورت مردمی و عمومی اش در ایران در دوره صفوی شکل گرفت، برخی از سیاحتگران اروپایی که در این دوره به ایران آمدند، در سفرنامه‌های خود از قهوه خانه و چایخانه صحبت کرده اند.

اولئا ریوس، سیاح آلمانی که در ۱۰۴۷ قمری مطابق با ۱۶۳۷ میلادی به ایران سفر کرده بود از چایخانه ختایی و قهوه خانه صحبت می‌کند

با شکل گرفتن قهوه خانه، این نهاد توانست محفل مناسبی برای جمع شدن افراد هر صنف جامعه بشود.

اولین قهوه خانه های ایران در شهر قزوین و در زمان شاه طهماسب پدید آمد و در اصفهان در زمان شاه عباس توسعه یافت.

در کتاب کافه عوامل مختلف اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی  موثر بر دیدگاه های مردم جامعه در خصوص کافه مورد بررسی قرار گرفته است.

پژوهشگران این کتاب نوشته‌اند همچنان که از سال‌های ۱۳۷۰ تاکنون شاهد پیشرفت کافه‌ها از سفره خانه‌ها به کافه کتاب‌ها بوده ایم، این روند نشان از رشد فرهنگی در مکان‌های گردشگری دارد، چنان که قلیان‌های موجود در کافه ها جمع آوری شده و در این مکان ها، شاهد کتاب و فعالیت‌های فرهنگی یعنی شب شعر و گروه‌هایی که فیلم‌های سینمایی را نقد می کنند، کلاس های هنری را برپا می کنند و باعث رشد فرهنگ در جامعه و اجتماع بین مردم مراجعه کننده می‌شوند، هستیم. 

همچنین فرهنگ هرکافه ای در هر جامعه رنگ و بویی از فرهنگ آن جامعه را نیز در خود به همراه دارد، پس توجه به این مکان به عنوان یک مکان فرهنگی و تحقیق و مطالعه آن امری ضروری است تا به درک درستی از این مکان به عنوان یک فضای سالم فرهنگی و کارآمد در عرصه فرهنگ در جامعه نایل آییم.

این کتاب چنین نتیجه گیری کرده است با توجه به یافته های پژوهش کافه ها می‌توانند محلی امن و پر از آرامش  و یک محل برای اوقات فراغت افراد باشند که اتفاقا عنصر فرهنگی را در خود جای می‌دهند و یا باعث تولد عناصر فرهنگی درون فضای خود می شوند و هیچ قشر خاصی نیز فقط به کافه نمی روند، بلکه تمامی اقشار می‌توانند به علت به دست آوردن یک حس خوب در کافه حضور یابند،  این حضور نه از روی چشم و هم چشمی است بلکه می‌خواهند شاهد یک محل فرهنگی در شهر خود باشند و لذت ببرند.